Monumenten
In de erfgoednota staat omschreven hoe wij de komende jaren omgaan met de cultuurhistorische waarden en monumenten in onze gemeente. Dat onze gemeente een rijke geschiedenis heeft, blijkt uit de vele bijzondere gebouwen en objecten die de geschiedenis van onze dorpen vertellen. De erfgoednota zorgt ervoor dat wij alle unieke gebouwen en objecten nog beter kunnen bewaren en beschermen, zodat wij de geschiedenis levend houden. Van boerderijen tot industriële objecten en van kerkgebouwen tot woonhuizen. In onze gemeente zijn ruim tachtig monumenten. Zowel gemeentelijke- als rijksmonumenten.
Aanwijzing van nieuwe monumenten
Een nieuw gebouw of object toevoegen aan de monumentenlijst doen wij niet zomaar. Daar gaat een heel proces aan vooraf. Op basis van een inventarisatie, selectie en advies van de Erfgoedcommissie kan het college van burgemeester en wethouders een gebouw of object aanwijzen als beschermd gemeentelijk monument. Voordat wij het gebouw of object daadwerkelijk toevoegen, informeren wij de eigenaar. Ook krijgt de eigenaar van ons een besluit. Het is (nog) niet mogelijk om zelf een object aan te dragen als monument.
Onderhoud aan monumenten
Om ervoor te zorgen dat ook toekomstige generaties kunnen genieten van al dat prachtige erfgoed mag u gebouwen of objecten die zijn aangewezen als monument niet zomaar verbouwen of slopen. Wanneer heeft u wel en niet een vergunning nodig? Houd hiervoor het volgende aan:
- Gaat u kleine werkzaamheden uitvoeren zoals schilderwerk in dezelfde kleur of inpandige aanpassingen? Dan heeft u geen vergunning nodig. Bij twijfel kunt u uiteraard contact met ons opnemen.
- Heeft u verbouwplannen of gaat u onderhoud uitvoeren? Dan heeft u in de meeste gevallen een omgevingsvergunning nodig. Neem vooraf contact op met het Omgevingsloket en voorkom dat u voor verrassingen komt te staan. Bij (ver)bouwplannen brengt de Erfgoedcommissie advies uit.
Heeft u vragen over het onderhoud? Of over het aanvragen van een vergunning? Neem dan contact op met het Omgevingsloket via telefoonnummer 14 0172. Wij denken graag met u mee.
Subsidiemogelijkheden
Op de monumenten die onze gemeente rijk is, zijn wij zuinig en dat kan alleen als ze goed onderhouden worden. Daarom kunt u als eigenaar van een gemeentelijk monument of object subsidie aanvragen voor onderhoud of restauratie van uw pand.
- Restauratie: drie keer in de 25 jaar kunt u een subsidieaanvraag doen. Het maximaal toe te kennen subsidiebedrag per 25 jaar is € 20.000,-.
- Onderhoud: hiervoor kunt één keer in de vijf jaar een subsidieaanvraag doen met een maximaal toe te kennen subsidiebedrag van € 3.500,-.
Eigenaren van rijksmonumenten kunnen voor subsidiemogelijkheden kijken op de website van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.
Online subsidie aanvragen voor een gemeentelijk monument
Verduurzaming van monumenten
Monumenten gaan al jaren mee en zijn in die zin zeker duurzaam te noemen. Verduurzamen van een monument is echter vaak een stuk lastiger. Er is meer regelgeving over het beschermen van cultuurhistorische waarden en renovaties zijn in beperkte mate mogelijk.
Informatie over het verduurzamen van monumenten vindt u op www.duurzaam-nieuwkoop.nl/monumenten. Beleidsregels duurzaamheidsmaatregelen monumenten vindt u op overheid.nl.
Kerkenvisie 2019
De kerkenvisie biedt handvatten voor het in stand houden van kerkgebouwen en het mogelijk herbestemmen van kerkgebouwen in onze gemeente. Kleine kerkgebouwen en pastorieën kunnen bijvoorbeeld een reguliere woonbestemming krijgen of een functie als multifunctioneel centrum. Zo behouden we het publieke karakter van deze bouwwerken.
Overzicht Monumenten gemeente Nieuwkoop 2023
De Meije
Meije 190. Rijksmonument. Watertoren, in de volksmond “Pietje Potlood”. De toren is gebouwd in 1931 en is een ontwerp van de architecten Posthumus Meyjes en Van der Linden.
Korteraar
Korteraarseweg 3. Karakteristieke boerderij uit ca 1850 met leilinden aan de voorzijde.
Langeraar
- Bij J. van der Bijlstraat. Gemeentelijk monument. Schutsluis uit eind 19de eeuw.
- Langeraarseweg 9. Gemeentelijk monument. Woonhuis ‘Het witte huis’ (1908).
- Langeraarseweg 14 t/m 26a. Gemeentelijke monumenten. Dit woningbouwcomplex is gelegen aan de oostzijde van de Langeraarseweg en dateert van ca. 1950. De woningen zijn gebouwd in wederopbouwarchitectuur.
- Langeraarseweg 120. Dorpsboerderij uit 1885.
- Langeraarseweg 200. Gemeentelijk monument. 1-Laags woonhuis (bouwjaar 1890-1900) met uitbouw aan de achterzijde.
- Langeraarseweg 73. Boerderij, thans in gebruik als woonhuis. (Het huisnummer staat op het schuurtje niet op het woonhuis).
- Langeraarseweg 82. Voormalig rustoord, thans in gebruik als appartementencomplex.
- Langeraarseweg 84 en 86a. Gemeentelijk monument. Betreft een voormalige naai- en fröbelschool.
- Langeraarseweg nabij 90. Toegangshek tot de R.K.-begraafplaats.
- Langeraarseweg 90. Rijksmonumenten. Rooms Katholieke Kerk Heilige Adrianus met bijbehorende pastorie en sacristie.
- Langeraarseweg 144. Gemeentelijk monument. Karnhuis uit de 18de eeuw.
- Langeraarseweg 172. Het pand is in 1924 gebouwd als woning/winkel.
- Langeraarseweg 264. Gemeentelijk monument. Boerderij met zomerhuis en kapschuur (18de eeuw).
- Langeraarseweg 266. Betreft een wonnhuis met brug en een inrijhek uit ca. 1910. Oorspronkelijk had de woning de functie van rentenierswoning. Later is de woning verhuurd als burgemeestershuis. De woning draagt de naam 'Weltevreden'.
Nieuwkoop
- Achttienkavels 6. Boerderij met zomerhuis. Dit complex droeg in het verleden de naam Lust en Vrede / Vredelust. De boerderij dateert uit 1899. Het zomerhuis dateert uit begin 20ste eeuw.
- Dorpsstraat 88. Woonhuis uit circa 1905.
- Dorpsstraat 119. Rijksmonument. De ballenbakkerij van Bots.
- Dorpsstraat 121. Rijksmonument. De winkel van Bots.
- Dorpsstraat 131. Remonstrantse kerk.
- Dorpsstraat 133/135. Rijksmonument. Kosterij.
- Dorpsstraat 137. Rijksmonument. Huis uit het begin van de 19e eeuw, zonder verdieping en met pannen schilddak.
- Dorpsstraat 35. Rijksmonument. Onze Lieve Vrouwe Hemelvaartkerk.
- Dorpsstraat 37. Rijksmonument. Pastorie van de Onze Lieve Vrouwe Hemelvaartkerk.
- Dorpsstraat 75. Rijksmonument. De Hollandse Leeuw.
- Nieuwveenseweg 13. Woonhuis uit 1918.
- Nieuwveenseweg 40. Boerderij met de naam 'Ora en Labora'. De boerderij dateert uit 1830 en is deels herbouwd na een brand in 1932.
- Nieuwveenseweg 53. Woonhuis uit de periode 1905-1910.
- Noordenseweg 23. Boerderij met zomerhuis, stal en hooiberg. De boerderij dateert van eind 19de eeuw. Het zomerhuis dateert uit 1926. Het complex draagt de naam 'De Zevensprong'.
- Noordenseweg 30. Woonhuis uit circa 1930.
- Noordenseweg 38. Rijksmonument. De Rietpol.
- Reghthuysplein 1. Rijksmonument. Reghthuys
- Reghthuysplein 13. Rijksmonument. Toren van het voormalige Hoge Huis.
- Reghthuysplein 18. Rijksmonument. Nederlands Hervormde kerk.
- Reghthuysplein nabij nr. 18. Rijksmonument. Houten ophaalbrug.
- Ziendeweg 8A. Rijksmonument. Molenrestant.
- Zuideinde 29. Dit pand is in 1930 gebouwd als café annex woonhuis. Naam van het pand is café 'De Watersport'.
- Zuideinde 33. Gemeentelijk monument. Voorhuis ca. tweede helft 19de eeuw, achterliggende smederij in 1919 opgericht. Herbouwd in 1981.
Nieuwveen
- Dorpsstraat 13, 13A t/m 13G en 15. Huize "Sassenoord" met daarachter gelegen beeldentuin is gebouwd in 1848 als pastorie voor de Nederlandse Hervormde gemeente in Nieuwveen.
- A.H. Kooistrastraat 136-138. Twee woonhuizen gebouwd in 1937 onder invloed van de Amsterdamse- en Delftse School-architectuur.
- A.H. Kooistrastraat 140. Voormalig gemeentehuis met garage gebouwd in 1937 onder invloed van de Amsterdamse- en Delftse School-architectuur.
- A.H. Kooistrastraat 144-146. Voormalig gemeentesecretarie annex postkantoor/ woonhuis, gebouwd circa 1870.
- A.H. Kooistrastraat 21. Gedeeltelijk onderkelderde voormalige boerderij, thans woonhuis, genaamd "De Verwondering", met aan de linkerzijgevel aangebouwd zomerhuis, gebouwd volgens een gevelsteen in 1817.
- A.H. Kooistrastraat 31. Woonhuis/dokterspraktijk gebouwd in het eerste kwart van de 19de eeuw bestaande uit een begane grond, en verdieping en een zolderverdieping, voorzien van een schilddak dat gedekt is met gesmoorde Hollandse pannen en waarvan de nok evenwijdig aan de straat loopt.
- A.H. Kooistrastraat 33 en 35. Complex van twee woningen, waarvan de huidige verschijningsvorm in het begin van de 20ste eeuw tot stand is gekomen met een oudere kern. In het object was voorheen een dokterspraktijk en apotheek gevestigd.
- bij Blokland 43 (bomen). Twee beuken die de toegang markeren naar de gesloopte boerderij "DE LENTE".
- Blokland 28. Gedeeltelijk onderkelderde vrijstaande boerderij genaamd "KAZAN" die gebouwd is in het derde kwart van de 19de eeuw.
- Blokland 41. Notabelenhuis met de bijnaam 'Driesprong' uit de 19de eeuw.
- Blokland 52. Gedeeltelijk onderkelderde vrijstaande boerderij genaamd "ODESSA" met een zomerhuis gebouwd in 1938. Het zomerhuis is door middel van een éénlaags tussenlid met plat dak met de boerderij verbonden.
- Blokland 56. Gedeeltelijk onderkelderde vrijstaande boerderij genaamd "RIGA" die gebouwd is in het midden van de 19de eeuw. Het erf is gedeeltelijk bedekt met grind en door een pad bereikbaar vanaf de openbare weg.
- Dorpsstraat 38. In de rooilijn van de Dorpsstraat gebouwd woonhuis met achtergelegen schuur gebouwd circa 1905 met invloeden van de neorenaissance en bestaande uit een begane grond en een zolderverdieping met een mansardekap haaks op de straat.
- Dorpsstraat 41. De Pastorie ligt in een parkachtige omgeving door een tuin met een grindpad gescheiden van de openbare weg en behorend bij de naastgelegen Rooms Katholieke kerk aan de Dorpsstraat in Nieuwveen.
- Dorpsstraat 43. Rooms Katholieke kerk van de parochie van de heilige Sint Nicolaas in Neogotische stijl en waarvan de kerk in 1867 werd gebouwd naar een ontwerp van Theo Asselaar te Amsterdam en de toren in 1886 naar een ontwerp van architect E. Margry te Rotterdam.
- Hogendijk 1. Vrijstaand boerderijcomplex genaamd de Sint Nicolaas Hoeve vernoemd naar de patroon van de R.K. Kerk die van ouds "Sint Nicolaas" was.
- Geerweg ongenummerd. Kattenbrug. Reeds in het midden van de 18de eeuw wordt een oversteekplaats genoemd aan het einde van de Oude Nieuwveenseweg. De huidige brug dateert uit 1995 en is een kopie van de beweegbare brug daarvoor.
- Kerkstraat 2. Gereformeerde kerk gebouwd in 1895 en op 22 december 1895 in gebruik genomen bestaande uit een begane grond en een zadeldak dat haaks op de weg staat.
- Kerkstraat 31. Betreft een verenigingsgebouw. Bouwjaar 1897. Het pand is tegenwoordig in gebruik als oudheidskamer.
- Kerkstraat 45. Aan de rand van Nieuwveen en door de ringvaart en de Kerkstraat begrensde kerk uit 1831. De toren werd in 1929 ingrijpend verbeterd en kreeg daardoor de huidige vorm.
- Kerkstraat bij 45. Begraafplaats.
- Kerkstraat 45 (orgel). Het orgel van de Protestante kerk (voorheen Hervormde kerk). Het tweeklaviers orgel is gemaakt in 1858 door H. Knipscheer. Het instrument heeft tien registers en een vrij pedaal. Het pedaal is een moderne uitbreiding uit 1968 en valt niet onder de bescherming Rijksmonument.
- Muggenlaan 10. In het begin van de 20ste eeuw gebouwd gedeeltelijk onderkelderd winkel-woonhuis, thans woonhuis, bestaande uit een begane grond en een zolder verdieping die gedekt is met een plat dak met dakschilden.
- Nieuwveens Jaagpad 14. Gedeeltelijk onderkelderd woonhuis gebouwd in 1913 op de fundamenten van een gesloopte woning ten behoeve van het wonen bij de sluis.
- Nieuwveens Jaagpad 20. Voormalige boerderij met aangebouwd zomerhuis, gebouwd in de eerste kwart van de 19de eeuw en bestaande uit een begane grond en een zolderverdieping die gedekt is met een rieten dak met wolfeinden.
- Oude Nieuwveenseweg 111/113. Voormalige graanmaalderij, thans in gebruik als kantoorpand. Het pand is gebouwd door de coöperatieve vereniging "Ons Belang".
- Oude Nieuwveenseweg 20. Gedeeltelijk onderkelderd woonhuis, gebouwd 1905-1910 dat bestaat uit een begane grond en een zolderverdieping met een samengesteld zadeldak waarvan het linkerdeel haaks op- en het rechterdeel evenwijdig aan de weg loopt.
- Oude Nieuwveenseweg 52. Onderkelderd woonhuis dat behoorde bij een boerderij en die in 2001 geheel verbouwd is.
- Oude Nieuwveenseweg 70. Vrijstaande boerderij van het Zuid Hollandse type met een zomerhuis en houten boenhok waarvan het oudste deel is gebouwd in 1867 en de achterliggende stal in 1927.
- W.P. Speelmanweg 39A. Vrijstaand voormalig stationsgebouw/ woonhuis aan de vroegere spoorlijn tussen Alphen aan de Rijn, Aarlanderveen, Nieuwveen, Uithoorn en Amsterdam.
Noordeinde
- Noordeinde 26. Sober kerkgebouw met begraafplaats, en perceel bos waarvan de kerk gebouwd is in de jaren '30 van de 20ste eeuw.
- Noordeinde 26A. Lourdesgrot.
Noorden
- Noordse Dorpsweg 12. Woonhuis met brug en sierhek. Het geheel dateert uit 1913 en is gebouwd namens het bestuur van de Nederlandse Hervormde Gemeente.
- Simon van Capelweg 28/30. Rijksmonument. Visserswoning of boerderij, wellicht uit de 17e eeuw, onder een rieten wolfsdak en met voorgevel waarin een houten kruiskozijn met luiken. In de voorkamer balkenzoldering met korbelen uit de bouwtijd.
- Simon van Capelweg 58. Gemeentelijk monument. Betreft een hoofdhuis met zomerhuis
- Voorweg 5. Rijksmonument. Boerderij uit het begin van de 19e eeuw. Een stroomlaag in de zijgevel.
- Voorweg 38. Gemeentelijk monument. Woonhuis, voormalige boerderij/smederij (ca. 1800-1830).
Noordse Dorp
Noordse Dorpsweg 4. Rijksmonument. Nederlands Hervormde kerk.
Papenveer
- Schilkerweg 1. Stationsgebouw Papenveer uit ca. 1918, thans in gebruik als woonhuis.
- Bij het Sluispad. Gemeentelijk monument. Schutsluis uit 1898.
Ter Aar
- Aardamseweg 3. Rijksmonument. Ned. Hervormde Kerk.
- Aardamseweg 4. Gemeentelijk monument. Raadhuis van de voormalige gemeente Ter Aar (1968 t/m 1970).
- Aardamseweg 6. Gemeentelijk monument. Pastorie en brug met inrijhek (1913).
- Aardamseweg 43, 45 en 47. Drie veenderswoningen uit de tweede helft van de 19e eeuw.
- Kerkpad 20-25. Betreft een ensembla van arbeiderswoningen uit 1921.
- Kerkweg 5. School uit ca. 1900, thans in gebruik als woonhuis.
- Kerkweg 31. Gemeentelijk monument. Betreft een onderwijzerswoning van de Rehoboth-school (Kerkweg 35)
- Oostkanaalkade 2. Oostkanaalkade 2. Gereformeerde kerk, dateert uit 1912.
- Oostkanaalweg 59. Boerderij met hooiberg, een losstaande stenen stal, een voormalige grassilo en twee houten schuren. Bouwjaar van het geheel is 1928.
- Ringdijk 12. Gemeentelijk monument. Betreft een boerderij met stal, zomerhuis en hooiberg. De boerderij draagt de naam ‘Rundervreugd’.
- Ringdijk 14. Boederij met zomerhuis en hooiberg. Het complex dateert uit derde kwart 19e eeuw.
- Ringdijk 20. Rijksmonument. Schouw in de boerderij.
- Westkanaalweg 74. Gemeentelijk monument. Betreft een woonhuis met garage uit 1932.
Woerdense Verlaat
- Amstelkade 15. Gemeentelijk monument. Boerderij ‘Nooit gedaght’ uit 1919.
- Uitweg 23. Gemeentelijk monument. Woon- of jachthuis, bijgebouw en brug. Het voormalige jacht – annex zomerhuis is gelegen tussen de Kromme Mijdrecht en de veenplassen ten zuiden van Noorden en draagt de naam ‘Het Noorderlicht’.
- Uitweg 25. Gemeentelijk monument. Schoolgebouw, brug, hekwerk en inrichting voorterrein (bouwjaar 1906-1907).
- Westveense Kade 6a. Rijksmonument. Wipwatermolen.
Zevenhoven
- Dorpsstraat 11. Gedeeltelijk onderkelderde pastorie, behorende bij de tegenover gelegen N.H.-kerk, gebouwd in 1915, die door een gemetselde muur verhoogd met kolommen waartussen zich ijzeren staven bevinden, van de openbare weg is gescheiden.
- Dorpsstraat 12. Kerkgebouw dat in twee fasen tot stand is gekomen en waarvan het oudste deel uit het begin van de 19de eeuw dateert en de toren uit 1937. Rond het oudste deel van de kerk ligt een begraafplaats.
- Dorpsstraat 14 en 16. Ensemble aan de Dorpsstraat dat wordt gevormd door een vrijstaande woning die in 1879 is gebouwd op een eiland, dat bereikbaar is via een brug. Rond het pand is een erf aangelegd met grind en staat een beschermenswaardige beuken boom.
- Het Oude Schoolpad 1. Betreft een woning met schuur uit 1872. De woning is gebouwd als onderwijzerswoning.
- Hogedijk 26 (voorheen 18).Verhoogd in de polder gelegen restant van een molen die in het begin van de 19de eeuw werd gebouwd voor de waterbeheersing van de polder Zevenhoven.
- Molenweg 1. Boerderij met schuur. Deze boerderij, gebouwd in 1930, draagt de naam 'Charcov' en is onderdeel van de reeks Russische boerderijen.
- Stationsweg 15. Gereformeerde kerk gebouwd in 1905 in baksteen in kruisverband met een zadeldak dat haaks op de weg staat. Rond de kerk is het erf bedekt met grind.
- Stationsweg 7. Gedeeltelijk onderkelderd woonhuis gebouwd in 1905-1910 onder invloed van het Eclecticisme met erf dat grotendeels bedekt is met grind en door een hek van de openbare weg wordt gescheiden.
- Zuideinde 11. Gedeeltelijk onderkelderde vrijstaande boerderij met de naam "ONS GENOEGEN" en een naastgelegen bakstenen schuur gebouwd in het einde van de 19de eeuw.
- Overzicht Monumenten in de gemeente Nieuwkoop (december 2020)
- Zuideinde 24. Woonhuis gebouwd in het eerste kwart van de 20ste eeuw onder invloed van het Eclecticisme en bestaande uit begane grond en zolderverdieping met een zadeldak gedekt met gesmoorde opnieuw verbeterde Hollandse pannen.