Huisvesting statushouders en ontheemden Oekraïne

In onze gemeente bieden we onderdak aan mensen uit verschillende landen. Sommigen krijgen tijdelijk onderdak, anderen blijven voor langere tijd. Op deze pagina leggen we uit aan wie we opvang bieden en hoe dat in zijn werk gaat.

Wat is een statushouder?

Statushouders zijn vluchtelingen die de asielprocedure hebben doorlopen. Er is aangetoond dat het niet veilig is om terug te keren naar het land van herkomst en ze mogen voorlopig in Nederland blijven. Ze krijgen een verblijfsvergunning. Die is vijf jaar geldig. In die vijf jaar moeten ze inburgeren, de taal leren en inburgeringsexamen doen. Als ze dat behalen krijgen ze het Nederlands staatsburgerschap. Ze vallen onder de verantwoording van de gemeente.

Verschil met Oekraïners

De Oekraïners vallen onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Dit houdt in dat wij hen in Nederland tijdelijk onderdak en bescherming bieden totdat het weer veilig is in de Oekraïne. Ze vallen onder de verantwoording van de gemeente.

Verschil met asielzoekers

Asielzoekers zijn vluchtelingen die verblijven in een AZC. Ze hebben asiel aangevraagd maar weten nog niet of ze kunnen blijven. De IND onderzoekt hun aanvraag. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) biedt hun het onderdak. Ze vallen onder de verantwoording van het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Huisvesting Oekraïners

We hebben 145 Oekraïners gehuisvest. Zij wonen in opvanglocaties in de verschillende kernen van Nieuwkoop. Het gaat nooit om sociale huurwoningen. Het gaat om grotere panden die gehuurd worden (Sassenoord, pastorieën) of gemeentelijke panden (bijv. de voormalige Rabobank in Nieuwkoop en de voormalige gemeentewerkplaats in Nieuwveen). Veel voorzieningen in deze panden (keuken, sanitair) moeten worden gedeeld.

Sommige Oekraïners wonen bij particulieren. Dit komt steeds minder voor. De oorlog duurt lang en veel van deze Oekraïners wonen inmiddels ook in de gemeentelijke opvang.

Taakstelling statushouders

De gemeente heeft de wettelijke taak om statushouders te huisvesten. Wij krijgen daarvoor een taakstelling. De taakstelling is per half jaar.

Taakstelling gemeente Nieuwkoop in de afgelopen jaren:

Waar worden de statushouders gehuisvest?

We doen dit in samenspraak met de woningcorporaties. Daarbij zoeken we naar een passende sociale huurwoning. Een alleenstaande dus in een eenpersoons appartement. Een klein huis voor een klein gezin. En een groot gezin krijgt een ruimere gezinswoning.

Mutaties

Bij het huisvesten van statushouders zijn we afhankelijk van de mutaties (verhuizingen) bij de woningbouwverenigingen. Dus van de vrijkomende woningen doordat iemand verhuist of overlijdt. De samenwerkende gemeenten in Holland Rijnland hebben afgesproken dat niet meer dan 30% van de mutaties mag worden toegewezen aan bijzondere doelgroepen. Bijzondere doelgroepen zijn niet alleen statushouders, maar bijvoorbeeld ook mensen met een urgentieverklaring. De woningcorporaties houden dit in de gaten. De mutatiegraad kan per jaar enorm verschillen. Dus ook het beschikbaar aantal woningen verschilt.

Mutaties

De mutatiegraad gaat bijvoorbeeld omhoog als er nieuwe woningen gereed komen. Er stromen dan mensen vanuit oude huurwoningen door naar nieuwe (sociale) huurwoningen of koopwoningen. Er worden overigens nooit nieuw opgeleverde huurwoningen toegewezen aan statushouders. Deze woningen worden alleen toegewezen aan mensen die voldoende jaren zijn ingeschreven bij Holland Rijnland Wonen.

Bovenstaande cijfers hebben betrekking op alle huurwoningen (vrije sector en sociaal).

Wat telt mee voor de taakstelling

Statushouders hebben in ruim de helft van de gevallen gezinshereniging aangevraagd. We noemen dit nareizigers. Nareizigers zijn de kinderen of partner van een asielzoeker, waarvan de IND heeft goedgekeurd dat zij ook naar Nederland komen. Als deze nareizigers komen, tellen ze mee voor de taakstelling. In Nieuwkoop proberen we zoveel mogelijk in te zetten op het huisvesten van gezinnen, en soms zelfs grote gezinnen, want dat kost gewoon minder huizen.

Soms lukt het niet om aan de taakstelling te voldoen. Dit was bijvoorbeeld het geval in één van de coronajaren. We konden 5 mensen niet huisvesten. Het jaar daarop kregen we die 5 personen extra op de taakstelling. Aan de andere kant: als je meer mensen huisvest dan de wettelijke taakstelling, gaat dat het jaar daarop weer van je taakstelling af.

Situatie in 2022

Als het om vluchtelingen gaat was 2022 een crisisjaar. Enerzijds was daar de grote instroom van Oekraïense vluchtelingen. Anderzijds waren er ook veel asielzoekers en de AZC’s raakten overvol. Om die reden werd in het tweede halfjaar door de staatssecretaris dringend aan de gemeenten gevraagd om vooruit te werken voor 2023, omdat de taakstelling dan heel hoog zou zijn. In onze gemeente konden we aan dit verzoek voldoen. We konden vooruit werken omdat de woningcorporaties eind 2022 veel mutaties hadden.

Daarnaast was er een bijzondere situatie als het gaat om nareizigers. In de coronajaren 2020 en 2021 was het nareizen door de internationale coronamaatregelen erg moeilijk. Daardoor kwamen er veel nareizigers binnen in 2022. Deze telden allen mee voor het behalen van de taakstelling in 2022.

Uiteindelijk hebben we in 2022 20 mensen extra gehuisvest. Die gingen weer af van onze taakstelling in 2023.

Toegekende woningen aan statushouders